Theo số liệu giám sát ngộ độc và các yếu tố dịch tễ của Cục An toàn thực phẩm, hàng năm vào mùa Xuân và đầu mùa Hè là thời điểm thường xảy ra các vụ ngộ độc do người dân sử dụng các loại thực phẩm có độc tố tự nhiên như nấm độc, côn trùng độc, quả rừng, cây rừng, côn trùng lạ, cóc, so biển, cá nóc... trong đó, đã có những trường hợp tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề cho người bị ngộ độc dù đã được cứu chữa kịp thời. Trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2022 đã ghi nhận 02 trường hợp tử vong do độc tố côn trùng Sâu Ban miêu, 03 trường hợp bị ngộ độc do ăn Trứng Cóc, 08 trường hợp ngộ độc do uống nước đun nấu từ thân cây Lá Ngón.
Để chủ động đảm bảo an toàn thực phẩm, tăng cường phòng, chống ngộ độc do độc tố tự nhiên, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Nghệ An đã có văn bản hướng dẫn các địa phương tăng cường công tác giám sát, triển khai các giải pháp kiểm soát an toàn thực phẩm trong thu hái, đánh bắt, tiêu dùng sản phẩm nông, lâm, thủy sản và sử dụng các loại cây, củ quả rừng tự nhiên theo đặc điểm riêng của vùng miền và từng địa phương, đặc biệt đối với các loại thực phẩm có nguy cơ cao, dễ xảy ra ngộ độc.
Tuyệt đối không sử dụng các loại nấm lạ làm thực phẩm (ảnh minh họa)
Song song đó tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông phổ biến kiến thức an toàn thực phẩm và các biện pháp phòng, chống ngộ độc thực phẩm do độc tố tự nhiên cho cộng đồng. Khuyến cáo người dân tuyệt đối không thu hái, đánh bắt, kinh doanh sử dụng các động, thực vật lạ, có nguy cơ gây ngộ độc như nấm rừng, cây củ, quả rừng lạ, côn trùng lạ, cóc, so biển, cá nóc ... Tập trung hướng dẫn biện pháp chế biến đảm bảo an toàn đối với các sản phẩm mang tính truyền thống hoặc tập quán của địa phương. Đối với các huyện miền núi sử dụng đĩa truyền thông bằng tiếng dân tộc để tuyên truyền phòng chống ngộ độc do độc tố tự nhiên đến tận hộ gia đình, những người ở trên nương rẫy. Hướng dẫn người dân khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu, điều trị kịp thời.
Ngộ độc do độc tố tự nhiên của Sâu Ban miêu nguy cơ tử vong rất cao
Người dân cũng cần lưu ý tuân thủ những nguyên tắc sau khi sơ chế, chế biến thực phẩm:
Lưu ý cách chế biến, sủ dụng thực phẩm đảm bảo an toàn (ảnh minh họa)
- Với các loại nấm, chỉ sử dụng khi biết chắc chắn nấm ăn được; tuyệt đối không được ăn nấm lạ, nấm hoang dại. Không được ăn thử nấm, dứt khoát loại bỏ nấm khi còn nghi ngờ.
- Để tránh ngộ độc khoai tây, không nên mua hoặc chế biến thức ăn từ những củ khoai đã mọc mầm hay những củ có vỏ đã chuyển sang màu xanh.
- Vỏ củ cải trắng có độc tố furocoumarins. Để tránh độc, khi ăn củ cải, cần gọt bỏ sạch vỏ, nấu chín, nướng, gia nhiệt trong lò vi sóng, củ cải sẽ hết độc.
- Phơi khô, bảo quản tốt, tránh để các loại hạt ẩm mốc; không ăn những hạt đậu, lạc đã bị mốc, thâm đen.
- Xyanua là chất gây độc trong măng, do vậy, khi ăn măng tươi phải ngâm, rửa kỹ trong nước nhiều giờ và luộc, bỏ nước nhiều lần trước khi chế biến.
- Trong sắn cũng có chất độc xyanua. Để loại bỏ chất độc, khi muốn ăn sắn phải bóc vỏ, ngâm nước lạnh nhiều giờ trước khi chế biến.
- Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm thực vật, động vật không rõ nguồn gốc, không rõ công dụng để làm thực phẩm./.
Phòng Nghiệp vụ - Chi cục ATVSTP